فروپاشی در راه است؛ صنعت تجهیزات پزشکی ایران زیر بار بدهی، بینظمی مالی و انفجار قیمت مواد اولیه در آستانه توقف تولید
وضعیت صنعت تجهیزات پزشکی در ایران وارد مرحله هشدار شده است؛ مجموعهای از تولیدکنندگان و اعضای انجمن تجهیزات پزشکی در نشستهای اخیر، تصویری روشن و بسیار نگرانکننده از بحران فعلی ارائه کردهاند. محور اصلی هشدارها، تجمع بیسابقه مطالبات معوق، بینظمی شدید نظام پرداخت و افزایش ناگهانی و مخرب هزینه مواد اولیه است. این بحران اکنون به نقطهای رسیده که فعالان صنعت، آینده تولید داخلی را در معرض فروپاشی میبینند.
۱. انباشت بدهیهای دولت؛ تهدید مستقیم تولید داخلی
مریم قاسمی، دبیر انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی، با تأکید بر غیرقانونی بودن خریدهای بدون تأمین اعتبار، هشدار داده است که دولت با تأخیرهای طولانی در پرداخت، اساس تولید را مختل کرده است.
او میگوید:
-
نظام پرداخت به شدت بینظم است؛
-
مطالبات پرداخت نشده، شرکتها را به مرز بحران کشانده؛
-
دولت با این روند، خود عامل ایجاد کمبودهای احتمالی تجهیزات پزشکی است.
احد شهبندی، رئیس کارگروه مطالبات، از عقبافتادگی ۵۰۰ روزه مطالبات و افزایش بدهیها به ۴۰ تا ۵۰ همت تا پایان آذر خبر میدهد. به گفته او، اگر دولت مدعی عدالت است، باید صدای نخبگان و تولیدکنندگان را بشنود و وعدههای پرداخت را عملی کند.
۲. انحراف بودجه؛ هزینه منابع تجهیزات پزشکی در جای دیگر
حمیدرضا علائی طباطبایی، یکی دیگر از فعالان صنعت، از هزینهکرد غیرقانونی بودجه دارو و تجهیزات پزشکی توسط برخی هیاتهای امنای دانشگاهها خبر میدهد.
او میگوید بخشی از بودجه مشخصشده برای تجهیزات پزشکی، بهجای هزینه در محل اصلی، صرف پرداخت کارانه شده است. این موضوع بهصراحت «بیعدالتی و قانونشکنی» توصیف شده و خواستار برخورد جدی با هیاتامنای متخلف است.
۳. مدیریت مالی ضعیفتر از کمبود پول
محمد معروفی مشکل اصلی را کمبود منابع نمیداند بلکه ضعف شدید در نحوه تخصیص بودجه و زمان پرداخت را عامل اساسی بحران معرفی میکند.
او میگوید با وجود منابع کافی، پرداختها به شکل مناسبی انجام نمیشود. معروفی تأکید میکند که فعالیت در حوزه تجهیزات پزشکی برای او عملاً فاقد سود و گاه زیانده است، اما به دلیل علاقه به این حرفه باقی مانده است.
۴. بدهیهای رو به رشد دولت؛ بازگشت به واردات در راه است؟
سیدبهمن سبحانی با اشاره به افزایش بدهیها و دشوار شدن وصول مطالبات، صنعت تجهیزات پزشکی را در «وضعیت بحرانی» توصیف میکند:
به گفته او، ادامه این روند، نتیجهای جز شکست تولید داخلی و بازگشت به واردات نخواهد داشت؛ اتفاقی که هزینههای سیستم درمان را افزایش میدهد و امنیت حوزه سلامت را تهدید میکند.
۵. افزایش ۸۰ درصدی پلیپروپیلن در ۲۴ ساعت؛ ضربه نهایی به تولید
سید محمود مفیدی از افزایش ۸۰ درصدی قیمت پلیپروپیلن در عرض یک روز خبر میدهد؛ رخدادی که در ۳۱ سال فعالیت صنعتی او سابقه نداشته است.
او تأکید میکند:
-
افزایش شدید قیمت مواد پلیمری نتیجه دلالبازی در پتروشیمی است؛
-
نه تنها بنگاههای کوچک، بلکه شرکتهای بزرگ نیز توان ادامه نداریند؛
-
این سؤال مطرح است که «خودرو مهمتر است یا جان و سلامت مردم؟»
۶. تراز تورم و سود شرکتها از هم گسسته است
سورنا واحدی، عضو هیاتمدیره انجمن، توضیح میدهد که با وجود جهش هزینهها، سود شرکتها تناسبی با تورم ندارد. این عدم تعادل اقتصادی، امکان برنامهریزی بلندمدت را از تولیدکنندگان گرفته است.
۷. دولت خریدار انحصاری؛ تولیدکننده انباردارِ بدهکار
جلیل حسنی، رئیس کارگروه بیهوشی، میگوید بودجهها بهدرستی نشاندار نمیشوند چون پای منافع دولت در میان است. او تولیدکنندگان را «انباردار کالاهای پزشکی برای دولت» مینامد.
نمونهای از عمق بحران:
-
بیمارستان رجایی کرج ۲۸۵ میلیارد تومان بدهکار است
-
تولیدکننده توان ادامه تأمین را نداشته و پیمانکاری را تحویل داده است
۸. شرکتها توان برنامهریزی ندارند؛ بدهیها به ۱۶ ماه رسیده
زاهدی، مدیر فروش شرکت سوپا، از اختلال کامل در برنامهریزی مالی خبر میدهد:
-
ابهامات در دریافتیها، مدیریت فروش را مختل کرده
-
حاشیه سود پایین، برابر تورم بیرحمانه هیچ دفاعی از تولیدکننده نمیکند
-
شرکت مجبور شده ضمانتهای نمایندگان را «به اجرا بگذارد» اما نمایندگان هم پولی در دست ندارند
-
بخشی از مطالبات سوپا به ۱۶ ماه معوق رسیده و مجموعاً به ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است
جمعبندی نهایی
صنعت تجهیزات پزشکی ایران در نقطهای ایستاده که بدون پرداخت فوری مطالبات، اصلاح ساختار بودجه سلامت و نظارت شدید بر انحراف منابع، چارهای جز کوچکشدن یا تعطیلی ندارد.
این هشدارها، نه صرفاً «گلایه»، بلکه اعلام یک بحران نظاممند است که اگر نادیده گرفته شود، نتیجه آن کمبود تجهیزات پزشکی، افزایش هزینه درمان، و وابستگی شدید به واردات خواهد بود.
در این شرایط، تولیدکنندگان از دولت میخواهند:
-
تسویه فوری بدهیها
-
اصلاح نظام پرداخت و جلوگیری از خرید بدون اعتبار
-
نظارت نهادهای قانونی بر انحراف بودجه
-
کنترل بازار مواد اولیه و جلوگیری از سوداگری
این گزارش تصویری روشن از واقعیت میدهد: صنعت تجهیزات پزشکی دیگر توان تحمل «تعلل» ندارد.
