بررسی ایمنی داروهای ADHD در دوران بارداری: نگاهی جامع به تأثیرات متیل‌فنیدات و آتوموکستین
در این مطالعه مروری و فراتحلیلی که در سال ۲۰۲۴ انجام شده است، به بررسی ایمنی مصرف داروهای متیل‌فنیدات و آتوموکستین در دوران بارداری پرداخته شده است.
این پژوهش در زمینه اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD) و پیامدهای احتمالی مصرف داروهای خاص در دوران بارداری برای نوزادان است. با توجه به اینکه ADHD یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است، بسیاری از زنان در سنین باروری مبتلا به این اختلال هستند و در نتیجه مصرف داروهای مرتبط با ADHD در دوران بارداری افزایش یافته است.
هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر داروهای متیل‌فنیدات و آتوموکستین بر بارداری و ایمنی آن‌ها در مواجهه با پیامدهای احتمالی مانند ناهنجاری‌های مادرزادی و سقط جنین است.
روش‌شناسی تحقیق
در این فراتحلیل، پژوهشگران از داده‌های ۱۰ مطالعه مرتبط با بیش از ۱۶ میلیون زن باردار که تا دسامبر ۲۰۲۳ منتشر شده‌اند، استفاده کرده‌اند. این مطالعات شامل انواع مختلفی از پژوهش‌ها، از جمله مطالعات کوهورت، مورد-شاهدی، و مطالعات مبتنی بر رجیستری هستند که به بررسی پیامدهای بارداری در زنانی که در دوران بارداری از داروهای ADHD استفاده کرده‌اند پرداخته‌اند.
مطالعات انتخاب شده، به سه گروه تقسیم شده‌اند: زنانی که از داروهای ADHD (متیل‌فنیدات و آتوموکستین) استفاده کرده‌اند، زنانی که ADHD دارند اما دارو مصرف نکرده‌اند، و زنان بدون اختلال ADHD. این طبقه‌بندی به محققان اجازه داده تا اثرات درمان با داروهای ADHD را به شکل دقیق‌تری ارزیابی کنند و بتوانند مقایسه‌ای جامع و معتبر ارائه دهند.
یافته‌های اصلی
۱. خطر ناهنجاری‌های مادرزادی
نتایج نشان داد که خطر ناهنجاری‌های مادرزادی در نوزادان مادرانی که داروهای متیل‌فنیدات و آتوموکستین مصرف کرده‌اند نسبت به زنان بدون مصرف این داروها افزایش قابل توجهی ندارد. این نتیجه در مقایسه با گروه زنان بدون درمان ADHD و همچنین با جمعیت عمومی حاصل شده و نشان‌دهنده ایمنی نسبی مصرف این داروها در بارداری است.
۲. خطر سقط جنین
تحلیل‌ها همچنین نشان داد که تفاوت معناداری در میزان سقط جنین بین زنانی که از داروهای ADHD استفاده کرده‌اند و زنانی که این داروها را مصرف نکرده‌اند، وجود ندارد. حتی در مقایسه با جمعیت عمومی نیز میزان سقط جنین در میان زنان تحت درمان با این داروها مشابه بوده است.
۳. یافته‌های خاص مرتبط با متیل‌فنیدات و آتوموکستین
پژوهش‌های پیشین به ارتباط احتمالی بین مصرف متیل‌فنیدات در سه‌ماهه اول بارداری و افزایش ناهنجاری‌های قلبی اشاره کرده بودند. اما در این فراتحلیل چنین همبستگی‌ای تأیید نشد. برای آتوموکستین نیز شواهدی از افزایش ناهنجاری‌ها مشاهده نشد و هیچ رابطه‌ای با افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی مشاهده نشد.
تحلیل‌های آماری و همگنی داده‌ها
در این فراتحلیل از مدل‌های تصادفی برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. محققان از متغیرهایی مانند سن، کشور و نوع مطالعه به عنوان عوامل مؤثر در نتایج استفاده کردند. آزمون‌های آماری نشان داد که تفاوت معناداری بین مطالعات مختلف مشاهده نشده است و تنها تفاوت‌های اندکی به دلیل تنوع جمعیت‌ها و اندازه نمونه‌ها بوده است.
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که داروهای متیل‌فنیدات و آتوموکستین در دوران بارداری با افزایش معناداری در خطر ناهنجاری‌های مادرزادی و سقط جنین همراه نیستند.
با این حال، این تحقیق با تأکید بر لزوم احتیاط در مصرف این داروها، توصیه می‌کند که زنان باردار تحت نظارت دقیق پزشکی از این داروها استفاده کنند. علاوه بر این، به‌دلیل محدودیت‌های موجود، مانند عدم تعیین شدت دقیق اختلال ADHD در شرکت‌کنندگان، پیشنهاد می‌شود که پژوهش‌های بیشتری برای بررسی اثرات این داروها در دوران بارداری انجام شود.
محدودیت‌های تحقیق
این پژوهش دارای چندین محدودیت است که باید در نظر گرفته شود. نخستین محدودیت، نبود تعاریف دقیق از ناهنجاری‌های مادرزادی است. این موضوع می‌تواند بر تفسیر و اعتبار نتایج تأثیر بگذارد، چرا که ناهنجاری‌های مادرزادی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و سطح شدت و پیامدهای آن‌ها متفاوت است.
همچنین، ممکن است زنانی که نیاز به مصرف مداوم داروهای ADHD در دوران بارداری دارند، دارای نوعی از این اختلال باشند که شدت بیشتری دارد و در نتیجه این موضوع می‌تواند بر سلامت بارداری و پیامدهای مرتبط با نوزادان تأثیرگذار باشد. با این حال، اطلاعات دقیقی در خصوص شدت اختلال در بیشتر مطالعات مورد استفاده در این فراتحلیل ارائه نشده است.
اهمیت نتایج برای زنان باردار مبتلا به ADHD
یافته‌های این تحقیق برای زنان باردار مبتلا به ADHD و پزشکان آن‌ها اهمیت زیادی دارد. این مطالعه با تأیید ایمنی نسبی داروهای متیل‌فنیدات و آتوموکستین در دوران بارداری به کاهش نگرانی‌ها در این زمینه کمک می‌کند. از آنجا که ADHD می‌تواند زندگی روزمره و روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد، توانایی ادامه مصرف داروها به ویژه در دوره حساس بارداری می‌تواند برای این زنان حیاتی باشد.
با این حال، این پژوهش تأکید می‌کند که مصرف داروها در دوران بارداری باید با نظارت دقیق صورت گیرد و برای اطمینان بیشتر به سلامت مادر و جنین، انجام بررسی‌های بیشتر توصیه می‌شود.
چشم‌اندازهای آینده و تحقیقات بیشتر
این پژوهش به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مطالعات فراتحلیلی در این زمینه، به ارائه شواهدی ارزشمند برای پزشکان و محققان پرداخته است. به منظور دستیابی به نتایج دقیق‌تر و مطمئن‌تر، مطالعات آینده باید به ارائه جزئیات بیشتری از جمله نوع و شدت ناهنجاری‌ها و شدت اختلال ADHD بپردازند. همچنین، انجام مطالعات بالینی بیشتر با جمعیت‌های متنوع و در بازه‌های زمانی طولانی‌تر می‌تواند به درک بهتری از ایمنی این داروها در دوران بارداری منجر شود.
این مطالعه از نظر بالینی دارای اهمیت زیادی است و نتایج آن می‌تواند به تدوین دستورالعمل‌های جدید و جامع‌تر برای مصرف داروهای ADHD در دوران بارداری کمک کند. در نهایت، این تحقیق به زنان باردار مبتلا به ADHD این اطمینان را می‌دهد که می‌توانند با نظارت و مراقبت مناسب، مصرف داروهای خود را ادامه دهند و در عین حال، نگران اثرات جانبی احتمالی نباشند.
منابع: این مقاله بر اساس نتایج ده مطالعه در دسترس عمومی که در پایگاه‌های معتبر علمی به دست آمده، نگارش شده است و می‌توانید متن کامل را در JAMA Network Open مطالعه کنید
