بینشهای جدید درباره سلامت شبانهروزی و بیماریهای قلبی–متابولیک؛ نور، خواب، غذا، ورزش و موارد دیگر
بیانیه تازه و بیسابقه انجمن قلب آمریکا نشان میدهد سلامت شبانهروزی — سیستمی شامل دهها ساعت زیستی در قلب، کبد، ریهها و سایر اندامها — نقشی بنیادین در کاهش خطر چاقی، دیابت نوع ۲، اختلالات متابولیک و بیماریهای قلبی–عروقی دارد.
کارشناسان تأکید میکنند که در سالهای گذشته توجه پزشکی عمدتاً بر میزان خواب، مقدار ورزش و نوع غذا متمرکز بوده اما اکنون مشخص شده است که زمان انجام این رفتارها به همان اندازه اهمیت دارد. وقتی این ساعتهای زیستی با یکدیگر هماهنگ نباشند، پیامدهای زیستی متعددی ایجاد میشود که فراتر از خواب، شامل تنظیم دما، هورمونها، سوختوساز چربیها، و حتی فشار خون است.
اهمیت نظم خواب
پژوهشها نشان میدهد بینظمی خواب — حتی با وجود ساعت خواب کافی — موجب افزایش خطر بیماریهای قلبی میشود. پدیدهای مانند جتلگ اجتماعی که در آن ساعات خواب بین روزهای کاری و تعطیل متفاوت است، میتواند منجر به افزایش وزن، چاقی و اختلالات متابولیک شود.
زمان مناسب غذا خوردن و ورزش
شواهد نشان میدهد خوردن در ساعات پایانی شب بدترین تأثیر را بر ریتم شبانهروزی دارد.
همچنین، گرچه شواهدی وجود دارد که ورزش عصرگاهی ممکن است ریتم بدن را مختل کند، متخصصان توصیه میکنند اولویت اصلی این است که فرد بتواند ورزش منظم داشته باشد؛ سپس در صورت امکان، زمان ورزش را به ساعات صبح یا بعدازظهر منتقل کند.
نقش تفاوتهای فردی
مفهوم کرونوتایپ یا تمایل طبیعی بدن به فعالیت در صبح یا شب نقش تعیینکنندهای دارد. بدن هر فرد زمان زیستی خاص خود را دارد، و یک برنامه واحد برای همه مناسب نیست. افراد شبفعال بیش از سایرین در معرض خطر بیماریهای قلبی قرار میگیرند، زیرا محیط اجتماعی معمولاً بر اساس الگوی صبحمحور تنظیم شده است.
عوامل اجتماعی و محیطی
افرادی که در محیطهای کمبرخوردار زندگی میکنند یا مشاغل شیفتی دارند، بیشتر در معرض اختلالات شدید شبانهروزی قرار میگیرند. نور مصنوعی شدید در خیابانها و نبود امکان کنترل نور شب میتواند ساعت زیستی را مختل کرده و خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.
نور، قویترین تنظیمکننده ساعت بدن
نور — بهویژه نور شدید صبحگاهی — مهمترین عامل تنظیمکننده ساعت زیستی است. نور زیاد در زمان اشتباه (مثل شب) و نور ناکافی در صبح، اختلالات متابولیک و قلبی را تشدید میکند.
در مقابل، نوردرمانی صبحگاهی یکی از مؤثرترین مداخلات شناختهشده برای تنظیم ریتم داخلی بدن است.
ملاتونین؛ همچنان بحثبرانگیز
با وجود محبوبیت ملاتونین، پژوهشگران هشدار میدهند که شواهد کافی درباره تأثیر آن بر سلامت قلب و متابولیسم وجود ندارد. همچنین محصولات موجود در بازار معمولاً استاندارد دقیقی ندارند و مصرف خودسرانه آن توصیه نمیشود.
نتیجهگیری کلیدی
سلامت شبانهروزی یکی از ارکان مهم سلامت قلب و متابولیسم است و باید مانند تغذیه، خواب و فعالیت بدنی، بهطور مستقل و جدی در ارزیابیهای پزشکی مورد توجه قرار گیرد.
تنظیم زمان خواب، نور، غذا و فعالیت میتواند در کنار مداخلات درمانی، نقش مهمی در کاهش خطر بیماریهای قلبی–متابولیک ایفا کند.
اصل خبر:
