آیا شیمیدرمانی میتواند دوباره در درمان کارسینوم سلول سنگفرشی پوستی نقشآفرین شود؟
کارسینوم سلول سنگفرشی پوست (cSCC) یکی از شایعترین سرطانهای پوستی در افراد مسن است. با ظهور داروهای ایمنیدرمانی مانند Cemiplimab و Pembrolizumab، مسیر درمان بیماران پیشرفته کاملاً متحول شد. با این حال، تمامی بیماران از این درمانها سود نمیبرند و همین مسئله پرسش مهمی را ایجاد کرده است:
آیا شیمیدرمانی میتواند دوباره در درمان بیماران پرخطر نقش داشته باشد؟
پیشزمینه: نقش سنتی شیمیدرمانی در cSCC
پیش از ورود ایمنیدرمانیها، شیمیدرمانی با داروهایی مانند کربوپلاتین و سیسپلاتین همراه با رادیوتراپی، برای بیماران پرخطر پس از جراحی استفاده میشد.
مطالعه بزرگ TROG 05.01 نشان داد:
-
اضافه کردن شیمیدرمانی به رادیوتراپی، مزیت بقایی مشخصی ایجاد نکرد.
-
جمعیت مطالعه پرخطر تعریف نشده بود.
-
استفاده از کربوپلاتین بهجای سیسپلاتین، توان شیمیدرمانی را محدود کرد.
این نتایج باعث شد نقش شیمیدرمانی در cSCC برای چندین سال کمرنگ شود.
تحول درمان: قدرتنمایی ایمنیدرمانی
بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵، مهارکنندههای PD-1 مانند:
-
Cemiplimab (Libtayo)
-
Pembrolizumab (Keytruda)
-
Cosibelimab
توانستند نرخ پاسخ کامل تا ۵۱٪ و بقای طولانیمدت ایجاد کنند.
مهمترین مطالعات:
-
C-POST Trial: کاهش ۶۸ درصدی خطر عود یا مرگ با Cemiplimab پس از جراحی
-
KEYNOTE-630 Trial: کاهش ۲۴ درصدی خطر عود با Pembrolizumab
با وجود این موفقیتها، حدود یکسوم بیماران پاسخ کافی نمیگیرند.
آیا شیمیدرمانی هنوز جایگاهی دارد؟
بر اساس تحلیل جدید، سه گروه از بیماران همچنان میتوانند از شیمیدرمانی یا درمانهای سیستمیک مکمل سود ببرند:
۱. بیماران مقاوم به ایمنیدرمانی
حدود یکسوم بیماران حتی با درمانهای PD-1 پیشرفت بیماری دارند.
این گروه ممکن است از:
-
شیمیدرمانی کمکی
-
درمانهای ترکیبی
-
داروهای هدفمند جدید
سود ببرند.
۲. بیمارانی که نمیتوانند ایمنیدرمانی را کامل کنند
دلایل:
-
عوارض جانبی شدید
-
محدودیتهای پزشکی
برای این بیماران، گزینههای جایگزین شامل:
-
شیمیدرمانی با دوز تعدیلشده
-
داروهای آنتیبادی–دارو (ADC)
-
بیسپسفیک آنتیبادیها
مؤثر هستند.
۳. بیماران دارای نقص ایمنی یا پیوند اعضا
این افراد:
-
خطر بالای cSCC تهاجمی دارند
-
نمیتوانند از ایمنیدرمانی استفاده کنند (خطر رد پیوند)
برای این بیماران، شیمیدرمانی یا درمانهای هدفمند گزینههای حیاتی محسوب میشوند.
چشمانداز آینده درمان cSCC
آینده درمان این سرطان در ترکیب هوشمندانه درمانها است، نه رقابت آنها.
تحقیقات آینده باید روی موارد زیر تمرکز کنند:
-
کارآزماییهای چندمرکزی برای ترکیب شیمیدرمانی + ایمنیدرمانی
-
استفاده از داروهای نسل جدید مانند ADC و Bispecific Antibodies
-
استراتژیهای فردمحور بر اساس عوامل خطر (ENE، PNI، عود چندکانونی)
🧿 جمعبندی کلیدی
-
ایمنیدرمانی درمان استاندارد cSCC پیشرفته است، اما کامل نیست.
-
شیمیدرمانی باید حذف نشود بلکه بازتعریف شود.
-
برای بیماران مقاوم، دارای نقص ایمنی، یا افرادی با پیشآگهی بد، شیمیدرمانی همچنان نقشی مهم دارد.
-
آینده cSCC ترکیبی از جراحی + پرتودرمانی + ایمنیدرمانی + شیمیدرمانی + درمانهای هدفمند است.
