داروی موثر آدالیموماب چیست؟«طبق هبندی مارتیندل: داروهای مسکن، ضدالتهاب وضدتب طبقه بندی درمانی: عوامل درمانی متفرقه، داروهای ضدروماتیسم تعدیل کننده بیماری»Adalimumab یک مونوکلونال آنتی‌بادی anti-TNF- IgG1 انسانی نوترکیب است که به فاکتور نکروز توموری آلفا (TNF-alpha) متصل شده و مانع از اتصال آن به رسپتور TNF-alpha می‌شود و پروسه‌های التهابی سیتوکاینی را مهار می‌کند. افزایش سطح TNF در مایع سینوویال مسبب دردهای پاتولوژیک و آسیب مفصلی در آرتریت هستند. Adalimumab در کاهش علائم و نشانه‌های آرتریت پسوریاتیک، آرتریت روماتوئید و اسپاندیلیت انکیلوزان موثر است. این دارو مانع از پیشرفت آسیب ساختاری آرتریت روماتوئید و پسوریاتیک می‌شود، علائم و نشانه‌های بیماری Crohn و کولیت اولسراتیو را کم می‌کند و از افزایش ضخامت اپیدرم و اینفیلتراسیون سلولی در پسوریازیس جلوگیری می‌کند. تجویز این دارو به صورت تزریقی است و قلم‌ها یا سرنگ‌های از پیش پر شده آن در دسترس بیمار قرار می‌گیرد. تزریق‌ها باید در محل‌های جداگانه در ران یا شکم انجام شود. محل‌های تزریق را باید مرتبا تغییر داد و در مناطقی که پوست تندر، کبود، قرمز یا سفت است، نباید تزریق شود.
فارماکوکینتیک آدالیموماب
Adalimumab در دوزهای معمول فارماکوکینتیک خطی دارد. ۳ تا ۸ روز پس از تزریق زیر جلدی به حداکثر نقطه اثر خود می‌رسد و نیمه عمر نهایی آن حدود دو هفته است.
موارد و دوز مصرف آدالیموماب
۱) آرتریت روماتوئید: Adalimumab به تنهایی یا همراه با متوتروکسات یا دیگر داروهای تصحیح کننده بیماری‌های رماتیسمی در درمان آرتریت روماتوئید مصرف می‌شود. دوز دارو برای این اندیکاسیون، ۴۰ میلی‌گرم، زیرپوستی، هر دو هفته یک بار است. اگر این دارو به صورت مونوتراپی تجویز شود، می‌توان برای رسیدن به مزایای اضافی آن، دوز دارو را هفته‌ای یک بار به میزان ۴۰ میلی‌گرم افزایش داد.
۲) آرتریت پسوریاتیک: دوز دارو در این مورد عبارت است از ۴۰ میلی‌گرم، زیرپوستی، هر دو هفته یک بار. آدالیموماب می‌تواند به تنهایی یا همراه با متوتروکسات یا دیگر داروهای تصحیح کننده بیماری‌های رماتیسمی تجویز شود.
۳) اسپوندیلیت انکیلوزان: دوز دارو در این مورد عبارت است از ۴۰ میلی‌گرم، زیرپوستی، هر دو هفته یک بار. اگر این دارو به صورت مونوتراپی تجویز شود، می‌توان برای رسیدن به مزایای اضافی آن، دوز دارو را هفته‌ای یک بار به میزان ۴۰ میلی‌گرم افزایش داد.
۴) پلاک‌های پسوریازیسی: بیماران مبتلا به پلاک‌های پسوریازیسی مزمن متوسط تا شدید که کاندید درمان سیستمیک یا فوتوتراپی هستند و برای افرادی که مناسب دریافت دیگر درمان‌های سیستمیک نیستند.
دوز دارو برای این اندیکاسیون عبارت است از ۸۰ میلی‌گرم، زیر پوستی، یک بار و سپس، پس از یک هفته، ۴۰ میلی‌گرم زیرپوستی هر ۲ هفته یکبار.
۵) بیماری کرون: دوز القایی: ۱۶۰ میلی‌گرم زیرپوستی که به صورت ۴ تزریق ۴۰ میلی‌گرمی در یک روز یا ۲ تزریق ۴۰ میلی‌گرمی در یک روز، در ۲ روز پی‌درپی، انجام می‌شود. دوز نگهدارنده (از روز ۲۹ آغاز می‌شود): ۴۰ میلی‌گرم زیرپوستی هر ۲ هفته یک بار.
بعضی از بیماران ممکن است به دوز هفتگی ۴۰ میلی‌گرمی برای درمان نگهدارنده نیاز داشته باشند.
۶) کولیت اولسراتیو: دوز القایی: ۱۶۰ میلی‌گرم زیرپوستی که به صورت ۴ تزریق ۴۰ میلی‌گرمی در یک روز یا ۲ تزریق ۴۰ میلی‌گرمی در یک روز، در ۲ روز پی‌درپی، سپس ۸۰ میلی‌گرم زیرپوستی، ۲ هفته بعد (روز ۱۵).
دوز نگهدارنده (از روز ۲۹ آغاز می‌شود): ۴۰ میلی‌گرم زیرپوستی هر ۲ هفته یک بار. اگر شواهد بهبود بالینی تا هفته ۸ درمان ظاهر شد، دوز نگهدارنده ادامه پیدا می‌کند.
۷) Hidradenitis Suppurativa: دوز القایی: ۱۶۰ میلی‌گرم زیرپوستی که به صورت ۴ تزریق ۴۰ میلی‌گرمی در یک روز یا ۲ تزریق ۴۰ میلی‌گرمی در یک روز، در ۲ روز پی‌درپی، سپس ۸۰ میلی‌گرم زیرپوستی، ۲ هفته بعد (روز ۱۵).
دوز نگهدارنده (از روز ۲۹ آغاز می‌شود): ۴۰ میلی‌گرم زیرپوستی هر ۲ هفته یک بار.
۸) یووئیت: دوز دارو برای این اندیکاسیون عبارت است از ۸۰ میلی‌گرم یک بار، سپس پس از یک هفته، ۴۰ میلی‌گرم زیرپوستی هر دو هفته یک بار.
۹) بیماری بهجت (اورفان)
عوارض جانبی آدالیموماب
همانند Infliximab
در محل تزریق: قرمزی، خارش، درد و تورم به صورت شایع‌تر.
عوارض دیگر: سردرد، بثورات پوستی، درد کمر، افزایش فشارخون، افزایش کلسترول خون، افزایش آلکالن فسفاتاز و هماچوری.
تداخلات دارویی آدالیموماب
کنترااندیکاسیون مطلق برای آدالیموماب وجود ندارد.
مصرف همزمان آن با ۶۸ دارو، تداخل جدی دارد که باید از جایگزین‌ها استفاده کنیم. مهمترین این داروها عبارت است از abatacept (خطر عفونت جدی)، alefacept (خطر عفونت)، anakinra (خطر عفونت)، anthrax vaccine (آدالیموماب اثرات این واکسن را کاهش می‌دهد. همچنین در افراد با نقص سیستم ایمنی هم خطر عفونت وجود دارد)، azathioprine، bcg vaccine live، cyclosporine، infliximab، …
مصرف همزمان این دارو با ۱۵ داروی دیگر باید با احتیاط صورت گیرد و بیماران از نزدیک تجت نظر قرار داشته باشند، مانند altretamine، astragalus، denosumab، Echinacea و ….
مصرف همزمان آدالیموماب با دو داروی cat’s claw و methotrexate مشکل خاصی ندارد. متوتروکسات کلیرانس آن را کاهش می‌دهد ولی تنظیم دوز لازم نیست.
هشدارهای آدالیموماب
بدتر شدن نارسایی احتقانی قلب در مصرف مهارکنندگان TNF گزارش شده است.
اگر اختلال هماتولوژیک (مثل ترومبوسیتوپنی، پان سیتوپنی، لوکوپنی) رخ داد، مصرف دارو قطع شود.
مصرف همزمان با مهارکنندگان اینترلوکین ۱ (Anakinra، Ustekinumab ) می‌تواند منجر به بروز عفونت جدی و نوتروپنی شود.
مصرف همزمان مهارکنندگان TNF با Abatacept باعث افزایش نرخ عفونت جدی نسبت به مصرف آن به تنهایی می‌شود.
ریسک عفونت جدی مثل توبرکولوزیس یا هپاتیت B وجود دارد؛ با وجود درمان پروفیلاکتیک TB، فعال‌سازی مجدد مشاهده شده است.
افزایش ریسک اختلالات demyelinating مثل مالتیپل اسکلروزیس، نوریت اپتیک و سندروم گیلن باره وجود دارد.
افزایش ریسک لنفوما و سایر سرطان‌ها در کودکان و نوجوانان گزارش شده است.
پاسخ ایمنی به واکسن‌های ویروس زنده کاهش می‌یابد. ریسک عفونت در مصرف همزمان با واکسن ویروس زنده وجود دارد.
عوارض جانبی
مواردی که در بیش از ۱۰ درصد بیماران رخ می‌دهد: درد در محل تزریق، عفونت‌های راه تنفسی فوقانی، افزایش کراتین فسفوکیناز، سردرد، راش و سینوزیت.
مواردی که در یک تا ۱۰ درصد بیماران دیده می‌شود: تهوع، عفونت راه ادراری، درد شکمی، سندرم شبه آنفلوآنزا، هیپرلیپیدمی، درد کمر، هیپرکلسترولمی، هماچوری، هیپرتانسیون، افزایش آلکالن فسفاتاز
مواردی که در کمتر از ۱ درصد بیماران رخ می‌دهد: واکنش‌های آلرژیک، اختلالات خونی (لوکوپنی، ترومبوسیتوپنی، پان‌سیتوپنی و آنمی آپلاستیک).
هشدارهای جعبه سیاه
افزایش خطر عفونت‌های جدی که منجر به بستری شدن در بیمارستان یا مرگ می‌شود. اغلب بیماران از ایمونوساپرسیوهای همزمان مانند متوتروکسات یا کورتیکواستروئیدها استفاده می‌کنند.
بیماران مسن‌تر از ۶۵ سال ممکن است در معرض خطر بیشتر باشند.
اگر بیمار مبتلا به عفونت جدی یا سپسیس شد، مصرف دارو قطع شود.
در کودکان و نوجوانان تحت درمان با بلاکرهای TNF، مواردی از بروز لنفوما یا دیگر بدخیمی‌ها گزارش شده است که گاهی کشنده هم هستند.
مواردی از وقوع لوکمی حاد یا مزمن در ارتباط با تجویز بلاکرهای TNF در آرتریت روماتوئید یا دیگر اندیکاسیون‌ها گزارش شده است. بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تا ۲ برابر بیشتر از جمعیت عمومی در معرض خطر لوکمی قرار دارند.
توصیه‌های دارویی آدالیموماب
به بیمار گفته شود اگر علائم و نشانه‌های دیسکرازی خونی یا عفونت (تب، کبودی، خونریزی، رنگ پریدگی) ایجاد شد، به پزشک اطلاع دهد.
ریسک لنفوما، لوکمی یا سایر بدخیمی‌ها به بیمار و خانواده وی اطلاع داده شود تا منافع این دارو نسبت به معایب آن در نظر گرفته شود. در صورت بروز علائم و نشانه‌های سرطان (مثل کاهش وزن بدون دلیل، خستگی، برآمدگی غدد لنفاوی گردن یا کشاله ران، کبودی یا خونریزی) به پزشک اطلاع داده شود.
بیمار نباید دارو را بدون مشورت پزشک قطع کرده یا روند مصرف آن را تغییر دهد.
داروها و بیماری‌های همزمان (مثل عفونت‌ها، سابقه توبرکولوزیس، سابقه عفونت HBV) به پزشک اطلاع داده شود.
داروهای هم‌گروه آدالیمومب
Anakinra
Etanercept
Golimumab
Infliximab
Leflunomide
Certolizumab Pegol
Tocilizumab
Abatacept
شکل موجود در ایران:
سرنگ آماده تزریق سینورا ۴۰میلی گرم/۰.۸ میلی لیتر
سرنگ آماده تزریق هیومیرا ۴۰ میلی‌گرم/۰.۸ میلی لیتر
