فولیک اسید باعث کاهش اثربخشی متوتریکسات می‌شود؟
در تمام بیمارانی که بطور مزمن از متوتریکسات استفاده می‌کنند، استفاده از فولیک اسید با دوز یک میلی‌گرم روزانه توصیه می‌شود (توصیه با درجه 1A). این دوز ممکن است به ۵ میلی‌گرم روزانه، در حد نیاز، براساس گزارش از علائم باقی مانده افزایش داده شود.
البته برخی متخصصین نیز پیشنهاد می‌کنند بیمارانی که تحت درمان با متوتریکسات قرار می‌گیرند حداقل ۵ میلی‌گرم در هفته (به جز روزی که متوتریکسات مصرف می‌شود) اسیدفولیک دریافت کنند. همچنین تا ۷ میلی‌گرم در هفته نیز می‌تواند استفاده شود ولی دوزهای بالاتر از ۷ میلی‌گرم در هفته پیشنهاد نمی‌شوند چراکه ممکن است باعث کاهش اثربخشی متوتریکسات شود.
استفاده از فولینیک اسید فقط وقتی زمانی لازم می‌شود که بیماران، پاسخ رضایت‌بخشی به فولیک اسید ندادند. فولینیک اسید قیمت بالاتر دارد که معمولا با دوز ۵/۲ تا ۵ میلی‌گرم هر هفته یکبار، هشت تا دوازده ساعت بعد از دوز متوترکیسات تجویز می‌شود (در برخی دستورالعمل‌ها دوز فولینیک اسید به صورت ۵/۲ میلی‌گرم روزانه یا ۱۰میلی‌گرم هفتگی، ۲۴ساعت بعد از تجویز متوتریکسات توصیه شده است.)
فولیک اسید باعث کاهش عوارض گوارشی، خونی، موکوزیت و سمیت کبدی متوتریکسات می‌شود. این دوز به خاطر فقدان توکسیسیته فولیک اسید، توصیه می‌شود.
همچنین فولیک اسید باعث پیشگیری از افزایش غلظت پلاسمایی هموسیستئین ناشی از تجویز متوتریکسات می‌شود.
هرچند بعضی مطالعات توصیه کردند که دوز روزانه فولات ممکن است باعث کاهش اثربخشی متوتریسکات در آرتریت روماتوئید شود، نظر انجمن روماتولوژی امریکا (ACR) بر این است که این کاهش اثربخشی وقتی صورت می‌گیرد متوتریکسات و فولات همزمان تجویز شوند. در کل، مصرف روزانه فولات، بدون اینکه باعث کاهش اثربخشی دارو شود، می‌تواند باعث کاهش عوارض متوتریکسات شود.
همچنین نتایج مطالعات بزرگ کاکرین در سال ۲۰۱۶ که شامل ۶ کارآزمایی تصادفی شده شاهددار بود، نشان داد استفاده از دوز پایین اسید فولیک (تا ۷ میلی‌گرم در هفته) باعث کاهش عوارض گوارشی، کبدی، هماتولوژیک متوتریکسات شده، بدون اینکه باعث کاهش اثربخشی متوتریکسات شود.
Uptodate, 2017
مصرف مکمل فولات به نظر می‌رسد باعث کاهش وقوع عوارض مرتبط با متوتریکسات، از جمله عوارض گوارشی، موکوزیت و افزایش آنزیم‌های کبدی می‌شود.
وقتی به ۴۰۰ بیمار دچار آرتریت روماتوئید که از متوتریکسات با دوز ۵/۷ میلی‌گرم تا ۲۵ میلی‌گرم در هفته استفاده می‌کردند، فولیک اسید با دوز یک میلی‌گرم روزانه یا فولینیک اسید با دوز ۵/۲ میلی‌گرم در هفته یا پلاسبو داده شد، هپاتوتوکسیسته در ۲۶ درصد گروه پلاسبو گزارش شد،درحالیکه فقط ۴ درصد بیماران مصرف کننده اسیدفولیک یا فولینیک اسید دچار هپاتوتوکسیسیته شدند.
به دلیل اینکه هپاتوتوکسیسیته یکی از شایع‌ترین دلایل برای قطع مصرف متوتریکسات محسوب می‌شود، منافع تجویز مکمل فولات بطور واضح دارای اهمیت است.
ممکن است بطور خفیف به افزایش دوز متوتریکسات برای ایجاد منافع بالینی متوترکسات در بیماران مصرف کننده فولات نیاز باشد، شاید به این دلیل که متوتریکسات، آنتاگونیست فولات هست؛ با این حال از نظر بالینی به نظر نمی‌رسد که با تجویز فولات، کاهش معناداری را در اثربخشی متوتریکسات داشته باشیم.
این نکته بسیار مهم هست که تجویز مکمل فولات در کاهش قطع متوترکسات به دلیل عوارض کبدی و افزایش آنزیم‌های کبدی ناشی از این دارو بسیار کمک کننده هست.
Applied Therapeutics 10th Edition.
