آنتی‌بیوتیک‌ها به طور گسترده‌ای تجویز می‌شوند و اغلب دارای پروفایل ایمنی مطلوب هستند. عوارض جانبی معمولی نظیر راش و اسهال به خوبی شناخته شده‌است، اما ممکن است موارد کم‌تر معمولی، اغلب شناخته نمی‌شوند. این بررسی عوارض نادر اما بالقوه کشنده مرتبط با آنتی‌بیوتیک‌ها را برجسته می‌کند.
عوارض سیستم عصبی
اثرات بالقوه منفی آنتی‌بیوتیک‌ها بر سیستم عصبی از انسفالوپاتی و تشنج تا nonconvulsive status epilepticus را پوشش می‌دهند. انسفالوپاتی با پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها، سولفامتوکسازول-تری‌متوپریم، کینولون‌ها، و اکسازولیدیون‌ها، مانند linezolid گزارش شده است. تشنج‌ها با پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها، کارباپنم‌ها و کینولون‌ها رخ می‌دهند. برای سفالوسپورین‌ها، این اثرات بیشتر در دوزهای بالاتر، در بیماران مسن و بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی دیده می‌شوند. کارباپنم‌ها مرتبط با به فعالیت صرعی در بیماران مسن هستند. انسفالوپاتی و تشنج نیز می‌تواند در یک زنجیره رخ دهد، همان طور که در یک مورد با انسفالوپاتی القا شده با piperacillin، با دیزآرتری پیش‌رونده، لرزش، و گیجی پیش‌رونده، در نهایت منجر به تشنج‌های تونیک – کلونیک می‌شود.
Nonconvulsive status epilepticus که با تشنج‌های آتیپیک طولانی‌شده ابسنس مشخص می‌شود، با استفاده از پنی‌سیلین‌ها، کینولون‌ها، کلاریترومایسین و سفالوسپورین‌ها، به ویژه cefepime عارضه‌دار می‌شود. تشخیص می‌تواند دشوار باشد و به آگاهی بالینی و تائید با الکتروانسفالوگرافی نیاز دارد.
برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها دارای اثرات خاص در کلاس خود هستند:
تتراسایکلین‌ها: توکسیسیتی عصب کرانیال، بلاک شدن عصبی‌عضلانی و فشار بالای داخل جمجمه‌ای.
سولفامتوکسازول-تری‌متوپریم: ترمورها و سایکوز، با توهمات بینایی و شنوایی.
ماکرولیدها: disequilibrium و ناشنوایی بالقوه برگشت‌ناپذیر
کینولون‌ها: دیسکنزی دهانی‌صورتی و سندرم Tourette-like، بروز بالاتر این عوارض با کینولون‌های جدیدتر گزارش شده است.
لینزولیدها: نوروپاتی عصبی و محیطی، نوروپاتی می‌تواند پایدار باشد و می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود. نظارت بر عملکرد دیداری در بیماران دریافت کننده لینزولید برای بیش از ۳ ماه و در هر بیماری که علایم دیداری را گزارش می‌دهد، توصیه می‌شود.
لینزولید نیز با سندرم سروتونین مرتبط است، زمانی که با یک دارو که فعالیت سروتونرژیک را تقویت می‌کند، اغلب مهارکننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین، ترکیب شود. این سندرم با تریاد تغییرات شناختی یا رفتاری، ناپایداری اتونومیک و افزایش کارکرد عصبی‌عضلانی از جمله کلونوس خودبه‌خودی مشخص می‌شود.
مترونیدازول: نوروپاتی بینایی و محیطی، علاوه بر سمیت سربلار و ضایعات سیستم عصبی مرکزی در تصویربرداری تشدید مغناطیسی مغز. در یک سری موارد از ۱۱ مورد سمیت سربلار، بیشتر بیماران با آتاکسی و دیزآرتری همراه با دوزهای بالا مترونیدازول، تظاهر کردند و در اغلب موارد، تصویربرداری تشدید مغناطیسی، برطرف شدن ضایعه را با قطع دارو نشان دادند.
عوارض روماتولوژیک و هماتولوژیک
آگرانولوسیتوز با بتا-لاکتام‌ها، در اغلب موارد با مواجهه طولانی‌مدت، دیده می‌شود. در یک گزارش، متوسط مواجهه پیش از بروز آگرانولوسیتوز، ۲۲ روز برای نفسیلین و ۲۵ روز برای پنی‌سیلین بوده است. برای پنی‌سیلین‌ها، بیش از ۵۰ درصد موارد با دوزهای بالای روزانه رخ داده بودند. به همین ترتیب، بیشتر اپیزودهای نوتروپنی ناشی از وانکومایسین پس از ۲۰ روز درمان گزارش شده است. در یک مطالعه دیگر، بیشتر موارد کم‌خونی ناشی از دارو به دلیل سفتریاکسون و پیپراسیلین بوده است.
ترومبوسیتوپنی ناشی از دارو با پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها، سولفونامیدها و وانکومایسین گزارش شده و یکی از اثرات لینزولید هم هست. سندرم واکنش دارو با ائوزینوفیلی و علایم سیستمیک، یک واکنش جانبی شدید و نادر، با ماینوسیکلین، سولفامتوکسازول و وانکومایسین گزارش شده است. تتراسیکیلن ماینوسیکلین با لوپوس ناشی از دارو و واسکولیت شبیه polyarteritis nodosa همراه است.
لوپوس ناشی از دارو به صورت میالژی و آرترالژی، سروزیت، علایم constitutional، و تیترهای مثبت آنتی‌نوکلئار آنتی‌بادی تظاهر می‌یابد. این اثر وابسته به دوز نیست. پنی‌سیلین، سفوروکسیم و نیتروفورانتوئین نیز نقش دارند.
همچنین گفته شده که کینولون‌ها باعث واسکولیت افزایش حساس کشنده می‌شوند.
Cleveland Clinic Journal of Medicine
