ضرورت توسعه شاخص‌های دقیق برای ارزیابی موارد نزدیک به مرگ مادر و کاهش نابرابری‌های جهانی
مرگ‌ومیر مادران یکی از اولویت‌های اصلی در دستور کار سازمان بهداشت جهانی است و بخش زیادی از منابع موجود را به خود اختصاص می‌دهد، در حالی که مسائل مربوط به بیماری‌ها و عوارض مادری به اندازه کافی مورد توجه قرار نمی‌گیرند.
ضرورت توسعه شاخص‌های دقیق برای ارزیابی موارد نزدیک به مرگ مادر و کاهش نابرابری‌های جهانی
برای کاهش مرگ‌ومیر مادران، لازم است که با تمرکز بر موارد نزدیک به مرگ مادر (MNM) به جلوگیری از مرگ‌های قابل پیشگیری بپردازیم. برای مطالعه MNM، ابتدا باید خطر بیماری‌های شدید مادری به‌درستی ارزیابی و اندازه‌گیری شود.
در مقاله‌ای در نشریه Lancet Global Health، اورسولا گزلی و همکارانش بر نیاز به شاخص‌های قابل مقایسه در زمینه بیماری‌های مادری تأکید کرده‌اند.
در حال حاضر، تخمین‌های جهانی از مرگ‌ومیر مادران برای تقریباً تمام کشورها در دسترس است. این تخمین‌ها دیدگاه‌های مهمی در مورد روندها و تفاوت‌های موجود در مرگ‌ومیر مادران ارائه می‌دهند. اما بار جهانی بیماری‌های مادری هنوز به‌درستی مشخص نشده است.
تنها در چند کشور مقایسه‌هایی در زمینه بیماری‌های مادری انجام شده که یکی از دلایل این کمبود، نبود شاخص‌های مناسب برای اندازه‌گیری این بیماری‌هاست.
علاوه بر این، مقایسه‌های جهانی از نسبت MNM تصویری دقیق از وضعیت ارائه نمی‌دهند. این مقایسه‌ها تنها خطرات مرتبط با هر بارداری را نشان می‌دهند، اما تعداد زیادی از زنان بارداری‌های مکرر دارند. این بارداری‌های مکرر خطرات بیشتری از جمله جفت سرراهی و پارگی رحم را به همراه دارند و با افزایش تعداد بارداری‌ها، این خطرات در طول دوره باروری زن بیشتر می‌شود.
گزلی و همکارانش با معرفی شاخصی نوین به نام «خطر طول عمر نزدیک به مرگ مادر» (LTR-MNM)، خطرات تجمعی MNM را در طول دوران باروری محاسبه کرده‌اند.
این شاخص به‌عنوان ترکیبی از سطح خطرات مامایی، باروری و مرگ‌ومیر اندازه‌گیری شده است.
نویسندگان با استفاده از نرخ تولید مثل خالص (NRR) و نسبت جنسیتی در بدو تولد (SRB)، خطرات بارداری‌های مکرر را محاسبه کرده‌اند. اگرچه ممکن است به دلیل تمرکز این معیارها بر تولدهای زنده به‌جای تمام بارداری‌ها، کمی کمتر از حد واقعی تخمین زده شود، این شاخص همچنان مفید و نوآورانه است.
این مطالعه تخمین‌هایی از خطر طول عمر MNM را برای ۴۰ کشور ارائه داده و داده‌های چند بیمارستانی، منطقه‌ای یا ملی در مورد شیوع MNM را پوشش داده است. اگرچه این داده‌ها با محدودیت‌هایی همراه است، اما بینش‌های عمیق‌تری درباره این مسئله در جوامع مختلف فراهم می‌کند، نقاط مداخله‌ای بحرانی را شناسایی می‌کند، به توسعه سیاست‌های بهداشتی هدفمند کمک می‌کند و ارزیابی سیستم‌های بهداشتی در پاسخ به اورژانس‌های مامایی را تسهیل می‌کند، و در نتیجه باعث بهبود نتایج سلامت مادران در سراسر جهان می‌شود.
مطالعات اخیر نشان می‌دهند که عوامل دور و نزدیک‌تری بر سلامت مادران تأثیر می‌گذارند و نیروهای اکولوژیکی-اجتماعی می‌توانند اثرات مخربی داشته باشند.
کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل خطرزا و شناسایی عوامل مرتبط با مرگ‌ومیر مادران در مرحله MNM بسیار مهم است.
با توجه به پیچیدگی و گستردگی عوامل مرتبط با بیماری‌های مادری، به‌ویژه MNM، نیازمند شاخص‌های دقیق‌تری برای ارزیابی این بار بیماری‌ها در طول دوره باروری هستیم. این امر چالش‌برانگیز است، زیرا ارزیابی MNM به دلیل تنوع ابزارهای موجود، از جمله معیارهای WHO برای MNM، پیچیده است. نسخه‌های مختلف این معیارها در کشورهایی با درآمد پایین استفاده می‌شود که باعث تنوع در این شاخص‌ها می‌شود.
یکی از نقاط قوت مطالعه گزلی و همکاران، استفاده از معیارهای استاندارد سازمان بهداشت جهانی برای اختلالات ارگان‌های بدن یا نسخه‌های اصلاح‌شده آن برای کشورهای با منابع محدود است. اگرچه نگرانی‌هایی درباره استفاده از معیارهای صرفاً مبتنی بر اختلالات ارگان‌ها برای شناسایی MNM وجود دارد، این ابزار برای مقایسه کشورهای مختلف با منابع و زیرساخت‌های بهداشتی متفاوت محدودیت‌هایی دارد.
با این حال، این مطالعه با استفاده از نسخه اصلاح‌شده این معیارها برای کشورهایی با منابع کمتر، همچنان تلاش می‌کند تا ارزیابی معتبر و قابل اعتمادی ارائه دهد.
شاخص LTR-MNM تصویری جامع‌تر از نابرابری‌های جهانی در زمینه بیماری‌های شدید مادری را نسبت به تفاوت‌های صرف در نسبت MNM ارائه می‌دهد. اما همچنان این سؤال مطرح است که آیا LTR-MNM می‌تواند نمایانگر وضعیت واقعی در سطح کشورها باشد، با توجه به چالش‌های مربوط به تنوع در طراحی مطالعات، جمعیت‌های مورد بررسی، معیارهای MNM و میزان نمایندگی ملی در مطالعات منتشر شده.
با توجه به کاهش تدریجی مرگ‌ومیر مادران در سراسر جهان، تلاش‌های همگانی باید بر توسعه شاخص‌های دقیق‌تر و برآوردهای قابل اعتماد از MNM متمرکز شود.
منبع:https://www.thelancet.com/
