میثم دولتی:آنتی بیوتیک های فلوروکینولونی در سطح گسترد ه ای برای درمان عفونت ها،ا ز جمله عفونت های سیستم های تنفسی،ادراری و گوارشی، تجویز می شوند. با این حال، همراه با مزیتی که دارند، باعث بروز عوارض جانبی مهمی هم می شوند، مانند پارگی تاندون، چه به صورت کامل و چه به صورت جزئی، که از عوارض بسیار نادر آن است. مکانیسم ایجاد آن مشخص نیست، اما مرتبط با تغییرات در رشته های کلاژن شناخته شده است.
با توجه به بررسی های سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد فلوروکینولونها و عوارض جانبی غیرفعال کننده و بالقوه غیرقابل بازگشت آنها، محدودیت هایی در استفاده از آنها در عفونت های کمتر شدید مانند سینوزیت حاد،برونشیت حاد، و عفونت های غیرعارضه دار دستگاه ادراری، وضع شده است.
در این مقاله، به بررسی عوارض جانبی ۳ کینولون پرکاربرد، یعنی سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین وموکسیفلوکساسین، پرداخته می شود
عوارض گوارشی
سو ءهاضمه، تهوع، استفراغ، اسهال و سایر واکنش های دستگاه گوارش، از جمله عوارض جانبی ای هستند که در طول درمان با آنها دیده می شود. در مقایسه با سایر
آنتی بیوتیک ها که در سطح وسیعی استفاده می شوند،مانند پنی سیلین ها وسفالوسپورین ها، بروز اسهال بااین داروها بسیار کم است.
اسهال وابسته به کلستریدیوم دیفیسیل، یک خطر مهم در ارتباط با درمان ضدمیکروبی است. عوامل میزبان نیزمانند افزایش سن، نقش مهمی در ایجاد عفونت با این باسیل بی هوازی دارند. شدت علایم عفونت کلستریدیوم دیفیسیل،ا ز اسهال خفیف تا کولیت سودوممبران تهدیدکننده، متغیر هستند. محققان دربررسی های مختلف به این
موضوع اشاره دارند که فلوروکینولو نها، آنتی بیوتیک هایی هستند که به شدت با اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل مرتبط هستند.
گزار شهای موردی و مطالعات گذشته نگر متعددی درارتباط با خطرات کبدی ناشی از کینولو نها منتشر شده اند.
درمان با این دسته از آنتی بیوتیک ها می تواند با افزایش زودگذر سطح سرمی آمینوترانسفرازها همراه باشد، اماآسیب جدی حاد کبدی شایع نیست. این واکنش های
کبدی را ایدیوسنکراتیک می نامند، یعنی از طریق یک واکنش ایمونولوژیک یا در پاسخ به تشکیل متابولیت های کبدی رخ می دهند. این واکنش ها نادر هستند، در نتیجه می توانند با تاخیر همراه باشند. صدمات حاد کبدی با داروهای ضدمیکروبی )مثلا، کوآموکسی کلاو، کوتریموکسازول و فلوکساسین( دیده شده است.
عوارض سیستم عصبی مرکزی
فلوروکینولو نها می توانند باعث عوارض جانبی CNSشوند که دومین نوع متداول واکنش جانبی در طول درمان است.اضطراب،بی قراری، عصبی بودن،بی خوابی،
سرخوشی و کابوسها شایع نیستند، تشنج و حوادث روانی نیز بسیار نادر هستند.
واکنش های عصبی روانی از نگرانی های ویژه در سالمندان است. بیماران سالمند با
اختلا لهای CNS )مثلا، صرع و آرتریواسکلروز شدید(،فقط با نظارت دقیق باید تحت درمان با فلوروکینولونها قرار گیرند.
علایم CNS مشاهده شده در طول درمان با این دسته ازداروها ممکن است ناشی از تداخل با متابولیسم مشتقات زانتین باشد. سیپروفولکساسین آنزیم های منواکسیژن از
CYP1A2 را مهار کرده و باعث افزایش قابل توجه نیمه عمر حذف و غلظت پلاسمایی تئوفیلین و کافئینی می شود که همراه با سیپروفلوکساسین تجویز شده اند.
عوارض چشمی
در مراحل پیش بالینی درمان مزمن با کینولونها، حیوانات دچار کاتاراکت شده اند اما در انسان چنین موردی گزارش نشده است.
کینولونها به شدت تمایل به متصل شدن به ملانین دارند وبنابراین، ساختارهای حاوی ملانین در چشم، مانند شبکیه، عنبیه و جسم مژگانی، یک هدف بالقوه سمیت برای آنها برشمرده می شوند. در گزار ش های موردی به ارتباط درمان طولانی مدت با کینولون تا ۶ سال و نوروپاتی اپتیک اشاره شده است. در بعضی مطالعات، به افزایش خطر
رگماتوژن جداشدگی شبکیه اشاره شده است.
عوارض پوستی
در مقایسه با دیگر گروه های دارویی آنتی بیوتیکی،واکنش های پوستی از عوارض جانبی نسبتا نادر در طول درمان با کینولو نها هستند. تظاهرات بالینی این عوارض، از اریتم خفیف مناطق در معرض آفتاب تا بثورات تاولی شدید، متغیر هستند. فوتوتوکسیسیتی هم از دیگر عوارض پوستی برخی از داروهای این دسته هستند که دیگر از آنها استفاده نمی شود.
عوارض سیستم اسکلتی
-۱ آرتروپاتی درنوجوانان: تتراسیکلین ها و کینولونهاچندین ویژگی مشترک
دارند
: مواد شلات کننده هستند و باکاتیونهای دو و سه ظرفیتی کمپلکس هایی تشکیل داده و ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی سیستم عضلانی اسکلتی شوند. مهار رشد
نوزادان نارس و نقایص شدید دندانی پس از درمان با تتراسیکلین گزارش شده است. به همین دلیل، مصرف تتراسیکلین ها در کودکان زیر ۸ سال ممنوع است. ازسوی دیگر،ا ستفاده محدود از کینولو نها در کودکان، هنوزهم توسط برخی از نویسندگان موضوعی بحث برانگیزاست، زیرا شواهد روشن برای اثرات کندروتوکسیک فقط از آزمایش های انسانی برآمده اند. با این وجود،تجویز این دسته از داروها، به غیر از چند مورد استثنا،مانند استفاده از سیپروفلوکساسین در کودکان مبتلا به عفونت های پیچیده ادراری یا عفونت های پسودوموناس در کودکان مبتلا به فیبروز سیستیک، منع مصرف دارند.
-۲ تاندنوپاتی: در حال حاضر، تمام کینولو نهای مورداستفاده باعث تاندنوپاتی می شوند. در برخی موارد،پارگی تاندون پس از یک دوره تاخیر چند هفته ای
بدون علامت رخ داده است. به خصوص در بیماران سالخورده،پیامدهای یکتاندنوپاتی که نیازبه بی حرکتی برای چند هفته دارد، ممکن است شدیدباشد وبا عواقب
شکستگی لگن مقایسه شده است
