نشست انجمن کلیه اروپا،پنجاه و ششمین نشست انجمن کلیه اروپا – انجمن دیالیز و پیوند اروپا (ERA-EDTA) در تاریخ ۱۳ الی ۱۶ جون ۲۰۱۹ در بوداپست برگزار شد. محققان و دانشمندان از سراسر جهان گرد هم آمدند تا در این نشست علمی در مورد مهم‌ترین مسائل حوزه نفرولوژی با هم به تبادل نظر بپردازند. آنچه در زیر می‌آید، نگاهی است به برجسته‌ترین تحقیقات مطرح شده در آن.
داروی برداشت‌کننده پتاسیم، موثر در بیماران دیالیزی
نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد که یک داروی برداشت‌کننده پتاسیم بسیار انتخابی، با نام sodium zirconium cyclosilicate (SZC) (نام تجاری Lokelma و محصول AstraZeneca)، به‌طور موثری هیپرکالمی را در بیماران مبتلا به بیماری مرحله آخر کلیوی که تحت همودیالیز هستند، درمان می‌کند.
مطالعات قبلی نشان داده‌اند که SZC در درمان هیپرکالمی موثر است و برای این اندیکاسیون حدود یک سال قبل در آمریکا تائید شده است، اما بیماران دریافت کننده دیالیز از مطالعات اولیه حذف شده بودند.
هیپرکالمی در میان بیماران تحت همودیالیز بسیار شایع است و علیرغم استفاده از همودیالیز، مشکل بسیار شایعی است که با پیامدهای بدی هم همراه است، مانند بستری شدن در بیمارستان، آریتمی‌های قلبی، و مرگ.
DIALIZE اولین کارآزمایی تصادفی‌سازی، و کنترل‌شده با پلاسبو برای ارزیابی اثربخشی و ایمنی SZC در درمان هیپرکالمی در بیمارانی است که تحت دیالیز بودند، و در مقایسه با دارونما تفاوت زیادی در پاسخ ایجاد کرد و به خوبی تحمل شد و عوارض جانبی آن بسیار شبیه مواردی بود که در گروه دارونما دیده شد.
DIALIZE تعداد ۱۹۶ بزرگسال مبتلا به ESRD را دربرمی‌گرفت که ۳ بار در هفته همودیالیز را دریافت کرده بودند و قبل از انجام دیالیز، هیپرکالمی را گذرانده بودند. هیپرکالمی به صورت غلظت سرمی پتاسیم بیش از ۴/۵ میلی‌مول بر لیتر پس از فاصله زمانی طولانی بین دیالیزی در روز ۷ و همچنین غلظت سرمی پتاسیم پره‌دیالیز بیشتر از ۵ میلی‌مول بر لیتر پس از حداقل یک بازه زمانی کوتاه بین دیالیزی در روزهای ۵ و ۳.
شیوع و شدت هیپرکالمی پس از فاصله زمانی طولانی بین دیالیزی و بیش‌ترین تعداد روزهای بین جلسات دیالیز، در بالاترین حد بودند.
بیماران، پلاسبو یا SZC را با دوز ۵ گرم در روز در روزهای غیردیالیزی دریافت کردند.
دوز داروی فعال در طول یک دوره ۴ هفته‌ای تعدیل دوز با ۵ گرم افزایش ادامه پیدا کرد تا پتاسیم به سطح نرمال برسد.
وضعیت نورموکالمی به صورت غلظت سرمی پتاسیم پره‌دیالیز در حد ۴ تا ۵ میلی‌مول بر لیتر پس از دوره‌های طولانی زمانی بین دیالیزی تعریف شد. حداکثر دوز SZC، مقدار ۱۵ گرم یک بار در رزو در روزهای غیردیالیزی بود.
۲/۴۱ درصد از بیماران دریافت کننده SZC به پیامدهای اولیه دست یافتند، در حالی که فقط ۱ درصد بیماران در گروه پلاسبو به این پیامد رسیدند.
شایع‌ترین عوارض جانبی که شدت خفیف تا متوسط داشتند، مشکلات دستگاه گوارش بودند. عفونت نسبتا شایع بود.
محققان در پایان نتیجه‌گیری کردند که SZC در کاهش پتاسیم سرم در بیماران با همودیالیز موثر بود. پروفایل ایمنی SZC مشاهده‌شده در بیمارانی که توسط همودیالیز اداره می‌شوند شبیه به جمعیت دیالیز نشده است و نگرانی‌های جدیدی را ایجاد نمی‌کند.
آهسته‌شدن بیماری مزمن کلیوی با سدیم بیکربنات
سدیم بیکربنات که طولانی‌مدت، هرچند به‌طور انحصاری، برای اصلاح اسیدوز متابولیک در بیماری مزمن کلیوی استفاده می‌شود، در آهسته کردن پیشرفت بیماری، به‌طور قابل‌توجهی بهتر از درمان استاندارد است و از سوی دیگر، ایمن هم هست.
یکی از نگرانی‌ها در مورد تجویز سدیم بیکربنات برای بیماران CKD این بوده‌است که ممکن است شما بار سدیم بیماران را زیاد کنید و این می‌تواند منجر به اضافه‌بار مایعات، فشار خون کنترل‌نشده، و عوارض ناخواسته دیگر شود.
البته به نظر می‌رسد که سدیم بیکربنات ایمن است. ما هیچ گونه اضافه‌بار مایعات یا هیچ اثر ناخواسته دیگری را در بیمارانی که آن را دریافت کرده بودیم، ندیدیم.
در حالی که تصور می‌شود باید در هنگام تجویز بیکربنات برای بیماران احتیاط وجود داشته باشد، این نگرانی‌ها در جمعیتی که مطالعه شدند، به اثبات نرسیده است.
محققان در کارآزمایی تصادفی‌سازی شده به استفاده از بیکربنات در نارسایی مزمن کلیوی پرداختند تا نشان دهند که اصلاح اسیدوز به وضوح با آهسته‌تر شدن پیشرفت CKD مرتبط است. سدیم بیکربنات، یک مداخله غیرپیچیده است و خیلی ارزان است، و به معنای واقعی کلمه برای درمان اهداف بیکربنات سرم می‌ارزد.
از میان ۷۴۰ بیمار در گروه مطالعه، ۳۷۶ مورد مراقبت استاندارد را به علاوه سدیم بیکربنات دریافت کردند و ۳۶۴ بیمار باقیمانده که به عنوان گروه کنترل بودند، مراقبت‌های استاندارد تنها را دریافت کردند. قسمت اعظم بیماران نیز CKD 3b and 4 بودند.
میانگین سنی بیماران ۸/۶۷ سال و میانگین کلیرانس کراتین پایه نیز ۳۰ میلی‌لیتر/دقیقه و میانگین غلظت سرمی بیکربنات نیز حدود ۵/۲۱ میلی‌مول در لیتر بود.
در ابتدای مطالعه، میانگین نرخ فیلتراسیون گلومرولار تخمینی معادل ۴/۳۳ میلی‌لیتر/دقیقه در ۷۳/۱ مترمربع در گروه سدیم بیکربنات و ۹/۳۶ میلی‌لیتر/دقیقه در ۷۳/۱ مترمربع در گروه کنترل گزارش شد.
سطح هدف بیکربنات سرم در گروه درمان از ۲۴ تا ۲۸ میلی‌مول در لیتر متغیر بود (اسیدوز متابولیک، سطح کمتر از ۲۲ میلی‌مول در لیتر تعریف شد).
برای رسیدن به هدف درمانی، متوسط دوز سدیم بیکربنات حدود ۶ گرم در روز بود که معادل حدودا ۵/۱ گرم در روز از سدیم المنتال است.
این، بدین معنی است که گروه درمان ۴ تا ۷ قرص، دو بار در روز مصرف می‌کند که عدد بالایی است. در طول دوره پیگیری که میانگین آن، ۹/۳۲ ماه بود، بیماران دریافت کننده سدیم بیکربنات، پروگنوز کلیوی بهتری نسبت به دریافت کنندگان درمان استاندارد داشتند. از میان ۸۷ بیماری که کراتینین سرمی آنها در طول دوره مطالعه دو برابر شد، تعداد کمتری در گروه درمان بودند که از نظر آماری قابل توجه بود.
حتی پس از تعدیل مخدوش‌کننده‌های متعدد، مزایای تخمینی بدون تغییر باقی ماندند.
از میان ۷۱ بیماری که در طول مطالعه دیالیز را آغاز کردند، تعداد به‌طور قابل توجهی کمتر در گروه درمان بودند.
خطر مورتالیتی به هر علتی نیز در گروه درمان با سدیم بیکربنات به‌طور قابل توجهی کمتر از گروه کنترل بود. بیماران گروه درمان نیز نیاز به بستری شدن کمتری در بیمارستان داشتند.
محققان در پایان نتیجه‌گیری می‌کنند که اصلاح اسیدوز متابولیک ایمن است و به‌طور قابل توجهی پیشرفت CKD و همچنین مورتالیتی به هر علتی را در این دسته از بیماران کاهش می‌دهد.
تنها مشکلی که باقی می‌ماند، اندازه بزرگ کپسول‌ها برای بلع و تعداد بالای آنها است که بعضی بیماران را دچار مشکل می‌کند. شاید یکی از راه‌حل‌های آن، استفاده از پودرهای سدیم بیکربنات باشد که به راحتی در آب حل شده و استفاده می‌شوند.
