کمبود تستوسترون و دستورالعمل تشخیص و درمان بیماران
امروزه اطلاعات ضد و نقیض و پر از چالشی در زمینه چگونگی مدیریت بیماران مبتلا به کمبود تستوسترون وجود دارد و بسیاری از پزشکان مخالف درمان کمبود تستوسترون هستند، اما انتشار یک گایدلاین جدید برای کمک به فراهم آوردن نقشه راه به منظور کمک به تشخیص و درمان این وضعیت، بسیار مفید است. این گایدلاین که توسط بنیاد سلامت مردان کانادا منتشر شده، گروه هدف خود راپزشکان مراقبت‌های اولیه، متخصصان داخلی، متخصصان غدد، متخصصان طب سالمندان و اورولوژیست‌ها معرفی کرده، همچنین روانپزشکان و داروسازان که با مردان در سنین میانسالی یا بالاتر سر و کار دارند. سرگروه نویسندگان این گایدلاین می‌گوید: «استفاده از جایگزینی هورمون، هم در زنان و هم در مردان، همواره یکی از مسایلی است که سالیان سال است مورد چالش قرار دارد. در این مورد، وضعیت مردان بیشتر پیچیده است، زیرا برخلاف یائسگی، سندرم کمبود تستوسترون یک رخداد وابسته به سن غیر قابل اجتناب نیست. این یک اشتباه محض است که بخواهیم تجربه درمان جایگزینی هورمون را که در مورد زنان یائسه به کار برده می‌شود، برای مدیریت سندرم کمبود تستوسترون در مردان به کار بندیم.»
هرچند بسیاری از مردان تحت درمان کمبود تستوسترون قرار می‌گیرند، کمبود این هورمون در بسیاری از آنها از نظر بالینی تاییدنشده است. علایم کمبود تستوسترون عبارت است از خستگی، علایم جنسی، تغییرات خلق و خو، افزایش وزن، کاهش حجم و قدرت عضلات، اختلال خواب و بسیاری دیگر. این علایم ممکن است نامحسوس بوده و تحت تاثیر سن، دیگر بیماری‌ها و داروها هم قرار داشته باشند. تشخیص کمبود تستوسترون می‌تواند مشکل باشد، زیرا بعضی تست‌های آزمایشگاهی ممکن است درجات مختلفی از دقت را داشته باشند. این کارگروه تشخیص می‌دهد که مدیریت سندرم کمبود تستوسترون بسیار چالش‌برانگیز بوده و در بسیاری از موارد، کیفیت شواهد همچنان مورد تردید است. با این وجود، پزشکان باید با توجه به علایم بالینی و تست‌های آزمایشگاهی که برای تشخیص به کار می‌روند، مدیریت درستی را برای بیمار در پیش گیرند.
به همین منظور و برای پر کردن شکاف میان اطلاعات کار بالینی در زمینه کمبود تستوسترون، بنیاد سلامت مردان کانادا، کارگروهی را از متخصصان رشته‌های مختلف در زمینه کمبود تستوسترون ایجاد کرد. هرچند گایدلاین‌های دیگری برای تستوسترون‌تراپی موجود است، این دستورالعمل جدید که براساس آخرین شواهد نگاشته شده، برای گروه وسیعی از پزشکان و متخصصان قابل استفاده است.
توصیه‌های کلیدی
تشخیص: ۱) پزشکان باید با بررسی سابقه بیمار و معاینات بالینی، بیمارانی را که باید تحت آزمایش‌های بیوشیمی قرار گیرند، شناسایی کنند. ۲) تست‌های اولیه بیوشیمی باید سطح توتال تستوسترون را در نمونه‌های خونی که بین ساعت‌های ۷ و ۱۱ صبح گرفته می‌شود (یا ۳ ساعت پس از بیدار شدن برای کسانی که کار شیفتی دارند)، اندازه‌گیری کنند.
درمان و پایش: ۱) مردانی که تشخیص کمبود تستوسترون دارند و کنترااندیکاسیون دیگری ندارند، باید با تستوسترون تحت درمان قرار گیرند. ۲) اگر علایم بالینی کمبود تستوسترون متقاعد کننده است، اما تست‌های آزمایشگاهی نامشخص هستند، توصیه می‌شود یک دوره کارآزمایی ۳ ماهه درمان جایگزینی تستوسترون صورت گیرد. ۳) برای مردانی که مایل هستند پس از برطرف شدن علایم، قدرت باروری خود را حفظ کنند، این کارگروه توصیه می‌کند درمان با تستوسترون انجام نشود. ۴) مردانی که کمبود تستوسترون داشته و از نظر بیماری‌های قلبی‌عروقی هم پایدار هستند، کاندیداهای مناسبی برای درمان با تستوسترون هستند. ۵) برای مردان مبتلا به سرطان متاستاتیک پروستات، این کارگروه توصیه می‌کند درمان برای کمبود تستوسترون انجام نشود. ۶) توصیه می‌شود ارزیابی پاسخ یک بیمار به درمان با تستوسترون در ماه‌‌های ۳ و ۶ انجام شوند و حتما بررسی مزایا و عوارض جانبی مدنظر قرار داشته باشد.
نویسندگان این گایدلاین متذکر می‌شوند که تحقیقات جدید چگونگی فهم و درک ما را در مورد کمبود تستوسترون گسترش داده و ممکن است به چالش‌های پیرامون این موضوع خاتمه دهند. آنها امیدوارند که گایدلاین مذکور ظرف ۳ تا ۵ سال آینده روزآمد شود.
برای کمک به پزشکان و بیماران جهت تصمیم‌گیری درست، بنیاد سلامت مردان کانادا دو برنامه آگاهی از سلامت را راه‌اندازی کرده است: YouCheck.ca به آدرس www.youcheck.ca که به مردان کمک می‌کند با خودارزیابی ۱۰ ساله، احتمال ابتلای خود را به بیماری‌های جنسی مانند کمبود تستوسترون محک بزنند. دیگری، برنامه DontChangeMuch.ca به آدرس www.dontchangemuch.ca که با تشویق مردان به برداشتن قدم‌های هرچند کوچک به سوی زندگی سالم‌تر، به آنها کمک می‌کند از بروز بیماری‌های مزمن پیشگیری کنند. پروفسور هکت، اورولوژیست از بریتانیا، در واکنش به این دستورالعمل جدید می‌گوید: «سندرم کمبود تستوسترون، یک حوزه دستخوش اختلاف‌نظر و بحث و جدل است. این گایدلاین جدید، مانند نوری است در دل توده عظیمی از تحقیقاتی که در طول ۵ سال گذشته در این زمینه انجام شده‌اند.» وی تاکید می‌کند که موضوع سندرم کمبود تستوسترون، حیطه‌ای است که هیچ اجماع خاصی در زمینه تشخیص و درمان وجود ندارد. به‌طور مثال، وی توصیه می‌کند، به جای ۳ ماه، درمان ۶ ماهه برای بیماران در نظر گرفته شود.
هرچند متخصصان از انتشار این گایدلاین بسیار خرسند هستند، اذعان دارند که مسایل بالینی مهمی همچنان حل نشده باقی مانده‌اند. متاسفانه بعید است کارآزمایی‌های بالینی ایده‌آلی انجام شوند تا بالاترین سطح شواهد را در این زمینه فراهم آورند که آنهم به دلیل مسایل اخلاقی، عملی و مالی است.
