لیگ اروپایی علیه روماتیسم توصیه‌های خود را روزآمد کرد
۷ توصیه مبتنی بر شواهد
گایدلاین روماتولوژی/رماتیسم،کارگروه لیگ اروپایی علیه روماتیسم EULAR در سال ۲۰۱۷ برای پزشکانی که به درمان اوستئوآرتریت در کار بالین خود می‌پردازند، ۷ توصیه مبتنی بر شواهدی را در مورد استفاده از تصویربرداری در مدیریت اوستئوآرتریت علامتدار، مفاصل محیطی منتشر کرده است. اوستئوآرتریت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عضلانی‌اسکلتی است که در کل دنیا مشاهده می‌شود و می‌تواند باعث درد و ناتوانی شود. رایج‌ترین روشی که برای ارزیابی تظاهرات ساختاری اوستئوآرتریت استفاده می‌شود، رادیوگرافی معمولی است. تکنیک‌های قوی‌تر مانند اولتراسوند و MRI ارزیابی دقیق‌تر ناهنجاری‌های بافت نرم و استخوان را امکان‌پذیر می‌سازند، هرچند استفاده بهینه از آنها در مراقبت‌های بالینی مرود چالش است.
با توجه به اینکه نقش تصویربردرای در کار بالین برای تشخیص، مدیریت و پیگیری اوستئوآرتریت به خوبی تعریف و مشخص نشده، کارگروه لیگ اروپایی علیه روماتیسم تصمیم به نگارش توصیه‌هایی در این زمینه کرده است. در این کارگروه، متخصصین و محققانی از ۹ کشور، از جمله روماتولوژیست‌ها، پزشکان مراقبت‌های اولیه، رادیولوژیست‌ها، متودولوژیست‌ها و بیماران حضور داشته‌اند. در ابتدا، یک مرور نظام‌مند سیستماتیک، با تمرکز بر اوستئوآرتریت علامتدار که هیپ، زانو، دست و پا را درگیر می‌کند، و دربرگیرنده مدالیتی‌های تصویربرداری رادیوگرافی معمولی، MRI، سی‌تی، اولتراسونوگرافی و تکنیک‌های پزشکی هسته‌ای (PET و سینتی‌گرافی) باشد، انجام شد. پس از ارزیابی نتایج، این کارگروه به سطح توافق‌ها (level of agreement یا LOA) برای هر یک از توصیه‌ها، نمره‌ای را از صفر (کاملا مخالف) تا ۱۰ (کاملا موافق) اختصاص داد. این نمره نشان دهنده اهمیت شواهد در متون علمی و نظر محققین و صاحبنظران است.
این گایدلاین که در Annals of the Rheumatic Diseases منتشر شده است، توسط Garifallia Sakellariou و همکارانش از ایتالیا به نگارش درآمده و دربرگیرنده ۴۰۳ مقاله در آنالیز نهایی است. این مطالعات باید نقش تصویربرداری را در موارد زیر بررسی کرده باشند: تشخیص اوستئوآرتریت، تشخیص ضایعات اولیه اوستئوآرتریت، برای تشخیص افتراقی، مدیریت اوستئوآرتریت، پیش‌بینی پیامدها و پاسخ درمانی، برای پیگیری دوره بیماری و راهنمای درمانی.
نتایج این آنالیز نشان داد که
– تصویربرداری اغلب در موارد زیر کمک کننده است:
۱-کمک به تائید تشخیص اوستئوآرتریت در مواردی که تظاهرات غیرتیپیک دارند و/یا تشخیص‌های آلترناتیو یا اضافی دیگر (Level of evidence: IV, LOA: 9.6)،
۲-تعیین این که، اگر علایم برخلاف انتظار باشند یا سریعا پیشرفت کنند یا تغییری در خصوصیات بالینی ایجاد شود، آیا ارتباطی با شدت اوستئوآرتریت یا یک تشخیص اضافی دیگر دارد (vel of evidence: III-IV, LOA: 8.8)،
۳-برای تشخیص‌های بیشتر. اولتراسوند یا MRI بهترین روش تصویربرداری بافت نرم هستند. سی‌تی یا MRI نیز بهترین مدالیتی‌های تصویربرداری برای استخوان هستند. اگر رادیوگرا نیاز باشد، رادیوگرافی متعارف باید در اولویت انجام کاری قرار داشته باشد.
۴-برای به حد مطلوب رساندن تشخیص خصوصیات اوستئوآرتریت. تصاویر رادیوگرافی باید در نظر گرفته شوند، به طور مثال، تصاویر پاتلوفمورال و weight-bearing، برای تصویربرداری زانو توصیه می‌شوند (Level of evidence: III, LOA: 9.4)،
ارتقای دقت تزریق‌های داخل مفصلی، خصوصا برای مفاصلی که به دلیل درجه دفورمیتی، چاقی، یا محل آن، دسترسی به آنها سخت است (مانند هیپ) (Level of evidence: III-IV, LOA: 9.4).
تصویربرداری در موارد زیر توصیه نمی‌شود:
۱-تشخیص اوستئوآرتریت در بیمارانی که تظاهرات معمول دارند (سن بالای ۴۰ سال، درد مرتبط با استفاده از مفصل، دوره کوتاه سفتی صبحگاهی، علایمی که یک یا فقط تعداد کمی از مفاصل را درگیر کرده است) (Level of evidence: III-IV, LOA: 8.7)،
۲-برای پیگیری روتین (Level of evidence: III-IV, LOA: 8.8)،
۳-برای پیش‌بینی پاسخ درمان‌های غیرجراحی (Level of evidence: II-III, LOA: 8.7).
مواردی که باید در مورد این توصیه‌ها به خاطر سپرد:
این توصیه‌ها فقط برای بیماران مبتلا به اوستئوآرتریت علامتدار استفاده می‌شوند،
ناهنجاری‌های اوستئوآرتریت در تصویربرداری به کرات مشاهده می‌شوند، خصوصا با افزایش سن بیمار،
علایم مفصلی نیز اغلب گزارش شده و با افزایش سن بیمار نیز تواتر شکایت از آنها بیشتر می‌شود، هرچند این علایم لزوما همراه با ناهنجاری‌های تصویربرداری نیست.
پیش از در نظر گرفتن استفاده از تصویربرداری، باید شرح حال کامل و معاینه انجام شود.
هرچند تکنیک‌های تصویربرداری مدرن تشخیص بهتر اوستئوآرتریت را تسهیل می‌کنند، اطلاعاتی که در نهایت به دست می‌آیند، در حال حاضر تاثیری بر مدیریت تصمیم‌گیری‌های درمانی ندارند.
آنچه هنوز ناشناخته مانده است:
کارگروه لیگ اروپایی علیه روماتیسم سرفصل‌هایی را برای تحقیقات آینده براساس کار بالین شناسایی کرده که برای پر کردن شکاف‌ها در شواهد موجود مورد نیاز هستند و باید مد نظر قرار گیرند.
ارزش افزوده هر مدالیتی تصویربرداری به تشخیص بالیتی یا افتراقی،
هزینه – اثربخشی تصویربرداری در کار بالین،
توانایی تصویربرداری برای کمک به شناسایی زیرگروه‌ها یا فنوتیپ‌ها در مسیرهای مختلف بیماری و استفاده از درمان‌های هدفمند براساس این زیرگروه‌ها،
مزایای بالینی استفاده از تصویربرداری در اندازه‌گیری پاسخ درمانی،
خصوصیات هر نوعی از مدالیتی تصویربرداری که پاسخ درمانی را به درمان‌های خاص پیش‌بینی می‌کند،
مزایای تصویربرداری در اوستئوآرتریت محل‌های کمتر شناخته شده، مانند شانه و پا،
ارزش افزوده تصاویر weight-bearing x-rays در مقابل non-weight-bearing، خصوصا در اوستئوآرتریت هیپ،
مزایای استفاده از راهنمایی تصویربرداری برای ارتقای اثربخشی درمان.
نتیجه‌گیری
در این مطالعه، محققان نخستین توصیه‌هایی را در استفاده از تصویربرداری در اوستئوآرتریت در کار بالین ارایه کرده‌اند. این توصیه‌ها دربرگیرنده تشخیص، مدیریت و پیگیری بیماری بوده و کارگروه مذکور حوزه‌هایی را شناسایی و معرفی کرده که نیاز به تحقیقات بیشتر دارند. نویسندگان متذکر می‌شوند که یکی از محدودیت‌های این مطالعه، آن بوده که از واژه «درد» برای جستجو در مرور نظام‌مند خود استفاده نکرده‌اند.
