ضددیابت محبوب شاهدی برای ایمن بودن
محققان کانادایی دانشگاه McGill در دو مطالعه جمعیت‌محور هیچ ارتباطی را میان داروهای مبتنی بر incretin که برای درمان دیابت نوع ۲ تجویز می‌شوند و ابتلا به پانکراتیت حاد نیافته‌اند، اما به نظر می‌رسد این دسته از داروها خطر بیماری‌های کیسه صفرا و مجرای صفراوی را بیشتر کنند. محقق ارشد این مطالعه می‌گوید: «کلیت شواهد گردآوری شده تا به امروز پیشنهاد می‌کند که داروهای مبتنی بر incretin، در مجموع اثربخش و ایمن هستند. با این حال، مهم است که پزشکان و بیماران در مورد عوارض جانبی احتمالی آن آگاه باشند. همچنین پزشکان به بیمارانشان این آگاهی را بدهند که اگر دچار علایم شدند، خصوصا درد در طرف راست شکم، حتما با پزشک خود مشورت کنند.» داروهای مبتنی بر incretin، داروهای محبوبی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ به حساب می‌آیند، زیرا بدون آنکه باعث هیپوگلیسمی شوند (مشکلی که با دیگر کلاس‌های دارویی دیابت دیده می‌شود)، اثر خود را برای کاهش قند خون اعمال می‌کنند. از سوی دیگر، اثرات مفیدی بر وزن بدن خواهند داشت. با وجود آنکه این داروها در طول دهه‌ها برای میلیون‌ها بیمار تجویز شده، خصوصیات ایمنی آنها همواره مورد چالش است. در حال حاضر، دو نوع داروی مبتنی بر incretin در بازار دارویی وجود دارد: یک نوع که آنزیم دی‌پپتیدیل پپتیداز -۴ یا DPP-4 را مهار کرده و به صورت خوراکی مصرف می‌شود. نوع دیگر آنها، آنالوگ‌های شبیه گلوکاگون پپتید-۱ یا GLP-1 هستند و به صورت تزریقی تجویز می‌شوند. ارتباط هیچ نوعی از این داروها با بروز پانکراتیت حاد در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ یافت نشده است. البته مطالعات اولیه‌ای که در این زمینه انجام شده‌اند، پیشنهاد کرده بودند که این ارتباط ممکن است وجود داشته باشد. این تردید و ظن نسبت به اثرات داروهای فوق، قابل درک و باور بودند، زیرا محل اثر آنها مستقیما روی پانکراس است و همیشه این نگرانی وجود داشته که می‌توانند مسئول بروز التهاب در پانکراس باشند. به هرحال، مطالعه انجام شده، بزرگترین مطالعه‌ای است که تا به حال در این زمینه انجام شده و سعی دارد به این نگرانی‌ها پایان دهد. در این مطالعه که کوهورتی با بیش از ۵/۱ میلیون بیمار است، هیچ شواهدی یافت نشد که از این فرضیه حمایت کند و هیچ نوعی از داروهای مبتنی بر incretin باعث بروز پانکراتیت حاد نمی‌شوند. مطالعه کیسه صفرا و مجرای صفراوی، نخستین مطالعه جمعیت‌محور بوده که به دنبال احتمال وجود رابطه مصرف داروهای مبتنی بر incretin و بیماری‌های کیسه صفرا و مجرای صفراوی بوده است. در این مطالعه نشان داده شد که آنالوگ‌های GLP-1 خطر بروز این دسته از بیماری‌ها را تا ۷۹ درصد افزایش می‌دهند. به بیان دیگر، در هر ۱۰۰۰ بیماری که از این دسته از داروها استفاده می‌کنند، در مقایسه با افرادی که آنها را استفاده نمی‌کنند، بیش از ۳ بیمار علایم بیماری‌های کیسه صفرا را نشان می‌دهند. سنگ‌های کیسه صفرا شایع‌ترین عوارض جانبی این درمان به‌شمار می‌آید. در موارد شدید، شاید بیمار نیاز به کوله‌سیستکتومی هم پیدا کنند. کارآزمایی‌های بالینی، استاندارد طلایی ارزیابی چگونگی اثربخشی داروها هستند، اما با توجه به آنکه حجم نمونه نسبتا کمی دارند و طول دوره پیگیری بیماران نیز کوتاه است، نمی‌توان از آنها برای ارزیابی خطر عوارض جانبی شدید ناشایع، اما مهم از نظر بالینی، استفاده کرد. این جایی است که مطالعات به خوبی طراحی شده در شرایط واقعی دنیا می‌تواند اطلاعات مهمی در زمینه ایمنی داروها ارایه دهند.
